Rynek kompozytów na bazie włókien szklanych

W ostatnich latach rynek kompozytów na bazie włókien szklanych odnotowuje kolejne wzrosty i 2018 roku osiągnął wielkość 1,141 miliona ton.

Pomimo znacznych postępów i wielu innowacji w innych segmentach rynku tworzyw sztucznych wzmacnianych włóknami, materiały GRP (Glass Fibre Rinforced) nadal pozostają dominującym materiałem na rynku kompozytów z ponad 95% udziałem w rynku.

Przykładowo, podczas gdy tzw. procesy otwarte (ręczne układanie i napylanie) wzrosły tylko o 0,4%, rynek bazujący na żywicach termoplastycznych wzrósł o prawie 5%.

Należy również zauważyć, że w żadnym z europejskich krajów nie odnotowuje się obecnie spadku wielkości produkcji. Odnosi się to również do wszystkich metod przetwarzania. Żaden segment nie odnotował spadku wielkości produkcji.

Po załamaniu się produkcji tworzyw sztucznych w Europie w czasie kryzysu gospodarczego i finansowego – w latach 2007-2009 – ta gałąź przemysłu tworzyw sztucznych rozwijała się już kolejny rok z rzędu. Należy jednak zaznaczyć, że rynek europejski jest bardzo niejednorodny, a zatem tendencje mogą być bardzo różne. Szeroki wachlarz różnych materiałów i metod przetwarzania, jak również ciągły rozwój nowych obszarów zastosowań doprowadziły do pojawienia się różnych wskaźników wzrostu szczególnie w skali regionalnej.

Dwa główne obszary zastosowań kompozytów wzmacnianych włóknem szklanym to w dalszym ciągu sektor transportu i budownictwa. Wahania w tych dwóch ważnych gałęziach gospodarki wywołują również wahania w sektorze kompozytów wzmacnianych włóknem szklanym.

Wielkość produkcji GRP w Europie od 1999 r. (kt = kiloton); źródło: AVK

Duże znaczenie makroekonomiczne tych dwóch głównych obszarów zastosowań kompozytów wzmacnianych włóknem szklanym jest jednym z powodów, dla których wielkość produkcji kompozytów wzmacnianych włóknem szklanym ma tendencję do podążania za liniami trendu dla produktu krajowego brutto.

Kompozyty mają już ugruntowaną pozycję w wyżej wymienionych segmentach, a ze względu na dużą wielkość przerobu w najbliższych latach nie należy się spodziewać gwałtownych zmian w wielkości produkcji.

Pomimo nowych projektów uruchamianych przez poszczególne firmy, rynek europejski nadal charakteryzuje się dużą liczbą małych, a nawet bardzo małych przedsiębiorstw. Jednak w wielu krajach europejskich 80-90 % całkowitej wielkości produkcji kompozytów wzmacnianych włóknem szklanym wytwarza zaledwie 10-20 % przedsiębiorstw.

Chociaż wielkość produkcji kompozytów wzmacnianych włóknem szklanym w Europie nadal rośnie, wydaje się, że pozostaje ona w tyle za światowym trendem. Inne rynki, takie jak Azja i Ameryka, odnotowały w ostatnich latach wzrost na poziomie znacznie przekraczającym 2%.

W związku z tym udział Europy w produkcji światowej nadal spada, pomimo pozytywnego trendu w wartościach bezwzględnych. Przyczyny tego wolniejszego wzrostu hamują migrację niektórych procesów i metod produkcji, ale także outsourcing produkcji towarów o często niskiej marży zysku. Ponadto niektóre branże rozwijają się bardziej dynamicznie w innych regionach świata niż Europa.

Należy pamiętać, że niższe koszty pracy lub zmiany prawne mogą spowodować migrację poszczególnych etapów produkcji do innych regionów świata.

SMC/BMC jest obecnie największym segmentem w obszarze przetwarzania kompozytów wzmacnianych włóknem szklanym, a jego udział w rynku pozostaje stały, wykazując wzrost zgodny z ogólnym tempem rynkowym na poziomie ±2% rocznie. Widoczny jest również wyraźny wzrost w obszarze technologii RTM (formowanie wtryskowe żywic), szczególnie w procesach termoplastycznych. Tempo wzrostu w tym segmencie od kilku lat przewyższa tempo wzrostu rynku.

Wielkość produkcji GRP w Europie według procesów/składników – długoterminowa tendencja ilościowa (kt = kiloton); źródło: AVK

Jeśli natomiast podzielimy rynek ze względu na branże to sektor transportu i budownictwa wykorzystują po jednej trzeciej całej produkcji kompozytów wzmacnianych włóknem szklanym.

Produkcja GRP w Europie w podziale na branże zastosowań; źródło: AVK

W przypadku podziału w zależności od krajów europejskich należy zauważyć różne trendy w Europie. Wynikają one z rozbieżności pomiędzy rynkami regionalnymi. Na przykład produkcja kompozytów wzmacnianych włóknem szklanym w Niemczech silnie koncentruje się na sektorze transportu i przemyśle elektrotechnicznym. Inna jest struktura rynku w Turcji (głównie budownictwo) lub w Norwegii/Szwecji (głównie przemysł naftowy i gazowy).

Źródło: JEC Composites/ Special Issue #1/March 2019

Źródło: Strategia Polskiego Klastra Technologii Kompozytowych 2016-2023

Źródło: AVK